23.12.2013 / Grönland'da Müthiş Keşif!
Buz tabakasının altında...
Biliminsanları “Grönland”da buz tabakasının altında yıl boyunca duran erimiş büyük bir su tabakası keşfettiklerini açıkladı. Uzmanlar tıpkı yarı erimiş buzlu meyve suyunda olduğu gibi suyun buz parçacıkları arasındaki hava boşluğunda depolandığını belirtiyor.
İrlanda büyüklüğündeki, yer altını sularını tutan ve ileten kayaç ortam (akifer) sayesinde su seviyesindeki yükselme ile ilgili ayrıntılar açığa çıkabilir. Araştırma “Nature Geoscience” isimli akademik dergide yayımlandı.
“Grönland”teki buz tabakasının erimesinin geçmiş yüzyılda su seviyesinin yükselmesine büyük etkisi oldu. “Hükümetlerarası Küresel Değişim Paneli”nde yayınlanan son rapora göre, buz tabakası 1992 ile 2001 yılları arasında yılda ortalama 34 milyar tonluk buz kütlesi yitirdi. Fakat bu rakam 2002 ile 2011 yılları arasında yılda 215 milyar tona çıktı. Bilim adamlarının eriyen suyun yönü, hızı ve nihai güzergahı konusunda halen soru işaretleri var.
Donma Noktasının Altında ve Sıvı
Yeni araştırma, eriyen suyun büyük kısmının kar ve alt buz tabakası arasındaki kristalize buzda depolandığını ortaya çıkardı.
2011 baharında araştırmacılar yarı erimiş karlı yüzeyde yaptıkları kazıda hava sıcaklığı -15 derece olmasına karşın yüzeye doğru akan sıvı su ile karşılaştılar.
Bu bulgular yaz aylarındaki erimeden önce gerçekleşmesinden ötürü, araştırma ekibi suyun “Grönland”da kış boyunca da depolandığına karar verdi. “Utah Üniversitesi”nden Prof. Rick Foster, bu buluşun büyük bir sürpriz olduğunu söylüyor.
Foster, “Su kayaların altındaki hava boşluğunda değil, buz parçacıkları arasındaki hava boşluğunda depolanıyor” diyor.
Bilim adamları akiferde depolanan su tabakasının kabaca yaklaşık 70 bin kilometre kare olduğunu tahmininde bulundu.
Bu tabakanın 140 milyar ton su içerdiği belirten bilim adamları bunun yıllık su seviyesi yükselmesinin yarısı olan 0,4 milimetrelik artış anlamına denk geldiğine inanıyorlar.
Fakat bilim adamları bu su kütlesinin nihai güzergahının neresi olduğunu bilmiyorlar.
Foster’a göre yeni keşif su birikimi okyanusa karışabilir ya da tamamen bağımsız bir su kütlesi de olabilir.
Foster, “Bu oldukça büyük. Daha önce görmediğimiz yeni bir sistem. Su seviyesi artışını tahmin etmek istiyorsak bu suyu tamamıyla anlamamız gerekir” dedi. Bilim adamları yaz boyunca buz tabakası üzerine düşen kar sayesinde suyun donmasının engellendiğini söylüyorlar.
Bu bir yalıtım sistemi etkisi yaratarak donma noktasının altında olan hava sıcaklığında bile suyun yıl boyunca sıvı olarak kalmasını sağlıyor. Bazı bilim adamları bu keşfin iklim modelleri ve uydu gözlemleri arasındaki farklı buz kaybı değerleri arasındaki uyumsuzluğu açıklayabileceğini söylüyor.
Gazete Vatan - 23.12.2013, Pazartesi
23.12.2013
