25.11.2019 / Dipsiz Göl Açıklaması: Eski Haline Dönmesi Mümkün Değil

Gümüşhane’nin “Taşköprü Yaylası”nda yasal izinle yapılan define kazısı sonucu yok olan ve eski haline dönüştürülmesi için su takviye edilen “Dipsiz Göl”de inceleme yapan “Jeomorfoloji Derneği” Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Turoğlu, “Kazıldıktan sonra gölün dengesi bozuldu. Gelip bu yeni yapılan çanağa suyu doldurursanız ancak havuz olur” dedi.

“Jeomorfoloji Derneği” Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Turoğlu, “Dipsiz Göl”de, heyetçe yaptıkları incelemelere ilişkin konuştu. “Dipsiz Göl” çevresinden yaptıkları incelemeler ve topladıkları taş ve toprak gibi numuneler üzerinde çalışmalarının sürdüğünü belirten Turoğlu, gölün eski haline dönüştürülmesi çalışmaları da yakından takip ettiklerini söyledi. Gümüşhane’ye gelerek göldeki çalışmaları yerinde inceleyen Turoğlu, “Bu gölün oluşumuyla ilgili bazı kaynaklarda ‘çökme gölü’, ‘karstik dolin’ olduğu söyleniyor. Bu doğru değil. Çünkü çevrede hiç kireç taşı yok. Bunların yerinde gelip gözlemlenmesi, çalışılması, incelenmesi ve ondan sonra bu konuda görüş bildirilmesi gerekir. Biz bunu yapmaya, delillere dayanarak, gözlemlerimizin sonucunu tartışarak değerlendirmeye ve bir şeyler söylemeye çalışıyoruz” dedi.

“Kazıldıktan Sonra Denge Bozuldu”

“Dipsiz Göl”ün define kazısıyla tahrip edilmeden önce kendi dengesi olduğunu ve kazılarak suyun boşaltılmasının gölün dengesini bozduğunu kaydeden Turoğlu, “Karlar eriyerek bu çukurlukta birikiyordu. Gölün zemininde ana kaya kırıntılarının oluşturduğu bir örtü malzeme var. Bu nedenle su, kısmen hareket edebilme yeteneğine sahip. Gölün, hem yüzeyden hem yer altından beslenme imkanı vardı ve kendi ekosistemini oluşturmuştu. Bu düzen hidrolojik bir denge içerisinde devam ediyordu. Kazıldıktan sonra bu denge bozuldu. Şu anda kotlara da baktığımız vakit doğal kotlardan çok farklı. Şekil özelliği de bozuldu. Şu anda başka bir şey var burada” diye konuştu.

“Ancak Havuz Olur”

Çevreden su takviyesiyle gölün eski haline döndürme çalışmalarının, gölü eski haline dönüştüremeyeceğini belirten Turoğlu, “Gölün kazılmadan ve suyun boşaltılmadan önceki haliyle, belki görsel olarak benzetebilirsiniz ama bilimsel anlamda şimdi başka bir şey var. Tankerle gelip bu yeni yapılan çanağa suyu doldurursanız ancak havuz olur. Şu an serili olan killi ve kireçli malzeme geçirimsizdir. Suyla dolmaya başladığında su birikir ama zaten üzerinde buz var ve gece burası donacak. Buranın oluşmasında etkili olan kar yine burada olacak. Burada yapay bir göl yapmış oluyorsunuz. Karlar eridikten sonra içerisinde su kalabilir belki ama hiçbir zaman o ilk doğal halini sağlayamazsınız” ifadelerinde bulundu.

Uzun Yıllarda Oluşan Doğal Bir Göl

“Jeomorfoloji Derneği”nce oluşturulan heyetçe teknik inceleme yapılan “Dipsiz Göl”le ilgili hazırlanan ön raporda, su birikintisi olduğu yönündeki iddiaların gerçekçi olmadığı, gölün uzun yıllarda oluşan doğal bir göl olduğu belirtilmişti. “Jeomorfoloji Derneği”nce yapılan açıklamada, hazırlanacak nihai raporla “Dipsiz Göl” konusunda kesin bilgilerin paylaşılacağı duyurulmuştu.

Suç Duyurusunda Bulunuldu

“Arkeologlar Derneği İstanbul Şubesi” ve “Ankara Barosu”, “Dipsiz Göl”de define arama ruhsatı veren sorumlular hakkında “görevi kötüye kullanma” suçundan kamu davası açılması için savcılığa suç duyurusunda bulunulduğu belirtildi.

Ne Olmuştu?

Kent merkezine 50 kilometre uzaklıkta, deniz seviyesinden 2140 metre yükseklikte olan, manzarasıyla ilgi çeken “Taşköprü Yaylası”ndaki “Dipsiz Göl”de “define” söylentisi üzerine ismi açıklanmayan 2 kişi, kazı için başvuruda bulundu. “Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu” ve “Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü”nün olumlu görüşleri üzerine “Gümüşhane Müze Müdürlüğü”nce ilgili kişilere define arama ruhsatı verildi. Bölgede, 6 Kasım’da jandarma yetkililerinin eşlik ettiği kazıda suyu tahliye edilen göl alanı, iş makineleri ile kazıldı. Jandarmalar, kazı alanına kimsenin yaklaşmasına izin vermedi. Kaynağı ve akarı olmayan “Dipsiz Göl”de, 4 gün sürdürülen kazı çalışmaları, define bulunamayınca sonlandırıldı. “Buzul Çağı”ndan kalma, 12 bin yıllık “Dipsiz Göl”de tamamlanan kazı çalışmalarının ardından ekipler, alandan ayrıldı. Yol seviyesi ile birleştirilen göl alanı taş ve toprak yığını haline döndü.

Kazı sonrası toprak doldurularak kapatılan “Dipsiz Göl”ün eski haline dönüştürülmesi için başlatılan çalışma sürüyor. “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı”nca hazırlanan 4 maddelik “Eylem Planı” kapsamında göl için alana dökülen, dayanıksız toprak çıkarıldı. Yerine ise suya dayanıklı kireçli ve killi toprak döküldü. Silindirle tabanı hazırlanan göl alanına, yandaki dereden boru hatlarıyla doğal kaynak suyu verilmeye başlandı. Çalışmalar “Gümüşhane Valiliği”nin koordinesinde “Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü” ve “Devlet Su İşleri” ve akademisyen ve jeologların nezaretinde yürütülüyor. Göl çevresinin flora ve endemik türlerinin korunmasına yönelik de çalışma başlatıldı.

Olayın duyulmasının ardından, tepki çeken kazıyla ilgili “Kültür ve Turizm Bakanlığı” ile “Gümüşhane Valiliği” tarafından başlatılan çifte soruşturma kapsamında; Kültür ve Turizm İl Müdürü Hüseyin Ateş, Müze Müdürü Elif Öktem ile müze müdürlüğü çalışanı Yunus Ağa açığa alındı. “Gümüşhane Valiliği”nce de kazı izni raporunun özensiz hazırlandığı açıklandı.

Cumhuriyet Gazetesi - 25.11.2019, Pazartesi

25.11.2019