05.08.2020 / Mehmet Yaşin - Pilav Üstü Izgara Köpek Ciğeri
Mutfakların oluşmasında, kültürler ve dinler çok önemli roller oynarlar. Geçmişten gelen alışkanlıklar, dinin koyduğu yasaklar hangi toplumun ne yiyeceğini belirler. Onun için bazı kültürlerdeki yiyecekler, diğer kültürlere iğrenç gelebilir. Örneğin mumbar dolmasını, nar gibi kızarmış kokoreçi Amerikan toplumuna yediremezsiniz. Onların severek yediği domuz kulağı kızartmasını da, bizim toplumumuza yedirmek imkansızdır. Adı bile bir çoğumuzun midesini bulandırır.
Bu yazıda çeşitli kültürlerin yediği garip yemekleri anlatmaya çalışacağım. Bu yazının midenizi biraz allak bullak edeceğini biliyorum.
Örneğin Hindistan’ın bazı kesimlerinde, ana karnındaki sığır yavrusunun çok sevilen bir yemek olduğunu biliyor muydunuz? Sığırın rahminden alınan embriyonun, mangalın üstünde kızarmasını düşünmek bile benim midemi kaldırıyor. Hele yine Hindistan’da, yeni doğmuş, daha gözleri bile açılmamış köstebek yavrularından yapılan yemeği, değil yemek, masada bile görmek istemem.
Pilav Üstü Köpek Ciğeri Kızartması
Yasaklanmasına rağmen, Güney Kore’de, Güney Çin’de, köpek eti yeme alışkanlığı çok eski dönemlere dayanıyor. 1885’de tercüme edilen antik dönem yazarlarından Li Chi’nin kitabında, birçok köpek yemeği tarifi bulundu. Bunlardan bir tanesi, kızartılmış pirinç pilavının üstünde, kömürde kızartılmış köpek ciğeri yemeği idi.
17. yüzyılda Çin’de köpek eti yemek yasaklandı ama bu yasağın tam olarak uygulandığı söylenemez. Başta Güneydoğu Çin’de olmak üzere, Çin’in bir çok yerinde köpek eti hala en sevilen et cinsi olmayı sürdürüyor.
Tayland’da bulunduğum sırada, “The Nation” adlı gazetede okuduğum bir yazıda şunlar anlatılıyordu: “Köpek eti, bir zamanlar sığır etinden daha lezzetli kabul edilirdi. Aileler her hafta bir köpeklerini öldürüp yerlerdi. Ayrıca yemelik köpeklerin beslendiği çiftlikler vardı. Buradaki köpekler pahalı olduğu için, çoğu kişi, sokaktaki başı boş köpekleri çalarlardı. Köpek eti satan özel kasaplar vardı. Kilosu 2 dolardı. Köpek derileri ise tanesi bir dolara, golf eldiveni yapan fabrikalara satılırdı. Erkek köpeklerin üreme organları ise Çin, Kore, Vietnam ve Japonya’da çorba yapımında kullanılırdı.”
İki yıl önce gittiğim, Hong Kong’tan iki saat uzaklıktaki Guangzhou kentinin, köpek eti yemeklerinde dünyanın başkenti olduğunu öğrendiğimde, et satan hiçbir lokantaya girmemiştim. Benim iğrendiğim bu lokantalara, rezervasyonsuz gidilmediğini öğrendiğimde de çok şaşırdığımı hatırlıyorum.
Çin ve Vietnam’da hala köpek eti yeniyor. Vietnam gezim sırasında, gittiğim pazar yerinde, köpek eti satılan bölümde kokudan midem bulanmış, pazardan nasıl kaçacağımı bilememiştim. Vietnam’da, kızgın yağda, sarmısak ve sebzelerle kızartılan köpek dili, en sevilen yemekler arasında yer alıyor. Köpek bacağından yapılan paça çorbası da sevilen yemekler arasında.
Kore’de, binlerce restoranın menüsünde, köpek etiyle yapılan yemekler yer alıyor. Fiyatlar ise şöyle: Köpek çorbası 10 dolar, yahni 16 dolar, pilav üstü köpek tandır 25 dolar.
Vietnam’da köpek etinin yanı sıra kedi eti de yeniyor. Astım hastalığına iyi geldiğine ve seks gücünü artırdığına inanılan kedi eti gizli gizli tüketiliyor. Çünkü kedi kesmenin cezası oldukça ağır.
Bunun nedeni de, bir yılda kesilen kedi sayısının 2000 bini bulması. Ülkede kedi sayısı azalıp, fareler her yerde cirit atmaya başlayınca, 1997 yılında, kedi kesilmesi ve kedi etinin satılması yasaklandı.
Fare Etini Sevenler de Var
Kedinin baş düşmanı fare de insanların beslenme listesinde yer alıyor. Fare sınıfından olan sincap, Amerika’da çok seviliyor. Sadece İllinois eyaletinde, avcılar yılda 2 milyon sincap avlıyorlar.
Fare tüketimi yeni bir alışkanlık değil. Geçmişi çok eskilere dayanıyor. Örneğin, antik Roma’da, büyük sıçanlar kafeslerde fındıkla beslenip, semirtildikten sonra imparator için pişirilirmiş. Marko Polo ise kitabında, Tatarların yaz aylarında fare yediklerini belirtiyor. Bazı yemek tarihi kitaplarında, 19. yüzyılda, Fransa’nın Bordeaux kentindeki lokantalarda, kızarmış veya soğanla pişirilmiş fare eti yemekleri satıldığı öne sürülüyor.
Günümüzde Vietnam’da, fare, önemli yiyecekler arasında yer almayı sürdürüyor. Bugün birçok Latin Amerika, Asya, Afrika ve Okyanus Adalarında, lokantalarda ve evlerde fare etiyle yapılan yemekler iştahla yeniyor.
Sarmısaklı Yarasa Yahnisi
Birçok ülkede, yarasa etinin, erkeğin tohum kalitesini artıracağına ve onun eşinden doğacak çocukların sağlıklı, güçlü ve akıllı olacağına inanılıyor. Ayrıca yarasa etinin, mutlu ve uzun bir yaşam sağladığı da öne sürülüyor. Çin’de, yarasa etinin yararları şöyle sıralanıyor: Sağlık, zenginlik, erdemlilik, uzun yaşam ve normal ölüm. Hindistan’da ise yarasa etinin görmeyi keskinleştirdiğine ve yarasa yağı ile yapılan kremin romatizmaya çok iyi geldiğine inanılıyor. Yarasa eti, bugün bazı Uzak Doğu ülkelerinde ve Pasifik Adaları’nda en sevilen yemekler arasında yer alıyor. Bu etin en çok tüketildiği yerler ise Filipin Adaları, Endonezya ve Mikronezya’dır. Endonezya’da, bira içinde pişirilen yarasa eti çok seviliyor. Bol acı biber ve bol sarmısakla yapılan yahnisi de sevilen yemekler arasında yer alıyor. Burma ve Tayland’da, bazı küçük lokantalarda ızgara veya kızarmış yarasa satılıyor.
Sanıyorum son salgından sonra yarasa tüm menülerden çıkartılmıştır.
Maymun Eti Alır mısınız?
Maymunlar da insanların sofralarından kaçmayı becerememişlerdir. Maymun eti tüketiminde başı Afrika ülkeleri çekiyor. Örneğin Kamerun, Kongo, Zaire’de, maymun eti satan dükkanlar bulunuyor. Goril ve şempanze eti, domuz etinden daha ucuz olduğu için daha çok tercih ediliyor.
Maymun eti, bazı Uzak Doğu ülkelerinde de sevilerek yeniyor. Özellikle Güney Çin’de ve Güneydoğu Asya’da, sofraların en lezzetli yemekleri maymun eti ile yapılıyor. Hatta buradaki bazı lokantalarda, maymun beyni yiyebilmek için ortası delik özel masalar bulunuyor.
Yılanınız Nasıl Pişsin?
İnsanların büyük bir bölümünün korkulu rüyası olan yılan da, özellikle Uzakdoğu’nun bazı ülkelerinde en sevilen yemek malzemelerinin arasında yer alıyor. Bu konuda Çin, Hong Kong ve Vietnam başköşede oturuyor. Yılan yemekleri konusunda, Çin’in Guangzhou kenti birinciliği kimseye kaptırmıyor. Yılanseverler, bu eti çeşitli şekillerde tüketiyorlar. Kimisi dilimleyip kızartıyor, kimisi kuşbaşı doğrayıp yahnisini yapıyor, kıyması çeşitli yemeklerde kullanılıyor, haşlaması pilav üstünde servis ediliyor. Tuzlanıp salamurası yapılıyor. Kimileri de çiğ yılan dilimlerini acı sosa batırarak yemeyi seviyorlar.
Kolombiyalılar da sürüngen yemeyi seven halkların arasında yer alıyorlar. İguana ve dev kertenkele ızgarası, ülkenin en sevilen yemekleri arasında yer alıyor.
Denizanası Salatası
Denizanası salatası Japonların damaklarını şenlendiriyor. Çin’de, Avustralya ve Yeni Zelanda’da solucanlar da beslenme listelerinde görülüyor. Bu ülkelerde yaşayan yemek uzmanları, solucan haşlamasının veya fırında kızartılanların çok lezzetli olduğunu öne sürüyorlar.
Kırlangıç Yuvası Yer misiniz?
Kırlangıç yuvası ise Uzakdoğu Asya’nın en beğenilen ve en pahalı yemekleri arasında yer alıyor. Bu yuva ile yapılan çorbanın kasesi tam 300 dolardan satılıyor. Her kırlangıcın yuvası yenmiyor. Bu lezzetli yemekler, deniz kırlangıçlarının yuvalarından yapılıyor. Uçurumların ulaşılmaz köşelerinde yer alan bu yuvaları toplamak çok zor. Bu işte uzmanlaşmış köylülerin sayısı çok az, onun için de fiyatları çok pahalı. Bu yuvaların bir kilosunun fiyatı 3 bin dolardan başlıyor.
Kırlangıç yuvası yemeği tam 1500 yıldan beri Çin mutfağının gözdesi. Çinliler bu yemeğin çocukların sağlıklı büyümesine yardımcı olduğunu öne sürüyorlar. Her garip yemekte olduğu gibi bu yemeğin ayrıca seks gücünü artırdığına da inanılıyor.
Bu işin bir de böcek bölümü var. Çekirgesi, akrebi, örümceği, karıncası, peygamber devesi, kelebeği, karıncası, hamamböceği… Dünyanın bir bölümü de bunları severek yiyor. Ama midenizi daha fazla bulandırmamak için bu konuyu başka bir yazıya bırakıyorum.
Bize garip gelen ama diğer kültürlerin iştahla yedikleri yemekler tabii ki bunlarla sınırlı değil. Bence, insanoğlu doğada ne varsa midesine indiriyor. Nüfus artışı ve iklimlerdeki değişim bu hızla devam ederse, sanırım kimse hiçbir yiyecekten tiksinmeyecek, karnını doyurabilmek için bulduğu her şeyi yiyecek.
Sözcü Gazetesi - 05.08.2020, Çarşamba
05.08.2020
