01.01.2021 / Ege Cansen - İktisadi Hayvanlık

…………………………

Yaban Hayatı Belgeselleri

Herhalde televizyonlarda gösterilen yaban hayatı belgesellerini izliyorsunuz.  O aslan gibi aslanların, yavru bir ceylanı avlamak için pusu kurmalarını gördükçe aslanlardan nefret ediyorum. Kısa arka ayaklarıyla kıçını kaldırıp koşamadığı için doğru dürüst avlanamayan sırtlanların, çitaların avlarını çalmalarına çok bozuluyorum.

Tek başlarına hiçbir varlık göstermeyen vahşi köpeklerin sürüler halinde “birlikten kuvvet doğar” diyerek yalnız aslanların üzerine gitmesi bana pek kalleşçe geliyor. Karada ve özellikle denizlerde yaşayan böcekler ise, gerçekten acımasız katiller. Gücünün yettiği her canlıyı yiyorlar.  Ama onlar “kötülük olsun” diye böyle davranmıyor.

Besinlerini en iktisadi şekilde (yani en az enerji sarf ederek en çok enerji veren gıdayı) temin etmek için böyle hareket ediyorlar. İnsanların aynı nitelikteki iki üründen ucuzunu tercih etmesinin rasyoneli budur.

Kediler Kışın Niye Top Gibi Olup, Paspasta Uyur

Vücut sıcaklıkları sabit hayvanlar, depoladıkları enerjinin önemli bir kısmını, hem soğuk hem de sıcak havalarda vücut sıcaklığını sabit tutmak için harcar. Vücut sıcaklığını en az kalori sarf ederek sabit tutmanın yolu, çevreyle yapılan ısı transferini düzenlemekten geçer. Isı transferi yanal yüzeyin büyüklüğü ile doğru orantılıdır.

Hacmine göre en küçük yanal yüzeyi olan geometrik şekil küredir. Kış gelince hayvanlar mümkün mertebe küre (top) şekline girip, kuytu bir yerde yalıtkan bir malzeme üzerinde uyur. Böylece dışa ısı transferini minimize eder. Havalar ısınınca da bacaklarını açıp karın üstü taşa yatar. Sıcaklığı artan vücudundan ısı transferini hızlandırır.

Böylece yediği yemle, en uzun süre canlı kalmayı başarır. Bu da tutumlu davranmanın doğaca doğrulandığını gösterir. Bu iktisadi davranış bedavacı ev hayvanlarında gözlenmez.

Sözcü Gazetesi - 01.01.2021, Cuma

01.01.2021