08.02.2014 / Türel Özkul - Sevginin Gücü Ölçülebilir mi?

“Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi”nden bir grup akademisyen, insanla hayvan ilişkisi konusunda ilginç bir çalışma başlattı. Çalışma, köpekler ile sahipleri arasındaki iletişimin köpeklerin fizyolojik ve davranışsal gelişimlerine etkilerini araştırmayı hedefliyor.

“Uludağ Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi”nde değerlendirme aşamasında olan “İnsan Hayvan Bağının Yavru Köpeklerin Fizyolojik ve Davranışsal Parametrelerine Etkilerinin İncelenmesi” konulu çalışma kapsamında, insan-hayvan arasındaki bağın belirlenmesine yönelik gerçekleştirilecek “Pet Bağlılık Ölçeği” (Pet Attachment Scale) ile “Yabancı Durum Testi” (Strange Situation Test) Türkçeye uyarlanarak ilk defa Türkiye’de uygulanacak. Söz konusu çalışma hayvan davranışı, psikolojisi, insan-hayvan etkileşimi ve benzeri akademik alanlarla uğraşan bilim insanları için önemli bir kaynak oluşturacaktır.

İnsan ve Hayvan Terapilerine Veri Desteği

İnsan hayvan etkileşiminin hayvanlar üzerindeki fizyolojik ve davranışsal etkilerinin “Eksternal Telemetri” yöntemiyle araştırılması da Türkiye’de ilk defa uygulanacak olması yönüyle gerek veteriner fizyoloji alanı gerekse klinik bilimler için önemli bir başlangıç olacaktır.

Çalışma sonucunda elde edilen bulguların, hospitalizasyon (hastanın hastaneye yatırılması) süreçlerinde ve uzun süren tedavi prosedürlerinde klinik veteriner hekimliği uygulamalarına aktarılması ve beşeri hekimlikte ise çocuk hastaların tedavi prosedürlerinde ebeveyn ve arkadaş hayvanların ziyaretleri özelinde veri sağlanması çalışmanın uygulamaya diğer katkıları arasında yer almaktadır.

Köpekler Yakın Takibe Alınacak

Çalışmaya katılmayı kabul eden köpek sahipleri ile köpekleri arasındaki bağı ölçmek amacı ile “Pet Bağlılık Ölçeği” isimli anket uygulanarak istatistiksel olarak değerlendirmesi yapılacaktır. Bu bağın değerlendirilmesine yönelik ikinci prosedürde; köpeklerin sahipleri ile, yabancı bir kişi ile, yalnız olarak ve her ikisi ile birlikte gözlemleneceği ve verilerin kamera aracılığı ile kaydedileceği “Yabancı Durum Testi” uygulanacaktır. Sahipleri ile köpekleri arasındaki bağın yukarıdaki yöntemler ile belirlenmesinin ardından bu bağın köpekler üzerindeki etkilerini karşılaştırmalı olarak değerlendirebilmek amacı ile köpekler üzerine “eksternal telemetri sistemi” yerleştirilerek 4 ay boyunca haftada bir kez yukarıda anlatılan yabancı durum testindeki senaryo tekrarlanacaktır.

Otizm Tedavisinde Güçbirliği

“Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi” öğretim Üyesi ve “İnsan Hayvan Etkileşim Derneği”nin Kurucu Başkanı Doç. Dr. Türel Özkul ile “Koç Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü” doktora öğrencisi Burak Özen, dünyada ilk kez gerçekleştirilecek bir proje için bir araya geldiler. “Hayvan Destekli Terapilerin Otistik Çocukların Algısal Gelişimi Üzerine Etkilerinin Çizim Tanıma Programları Yardımıyla Değerlendirilmesi” başlıklı araştırma kapsamında, otistik çocuklara, hayvanlarla uygulanacak terapinin etkinliğinin, diğer ölçekler yanı sıra ilk kez akıllı çizim tanıma sistemleri kullanılarak duyguları ve akademik ilerlemeyi ölçmeyi hedefleyen bilgisayar tabanlı bir yöntemle ölçülmesi hedeflenmektedir.

Otistik Çocuklara Etkisi İncelenecek

Otizm sosyal, iletişsel ve motor fonksiyonlardaki eksikliklerle karakterize gelişimsel bir hastalıktır. Günümüzde bu hastalığa karşı çok çeşitli tedavi stratejileri olmasına rağmen kesin etkili tedavi yöntemi konusunda bir görüş birliği sağlanamamıştır.

Otistik çocukların ilgisini terapiye yoğunlaştırabilmek oldukça zor olmasına rağmen “Hayvan Destekli Terapiler” bu konuda oldukça başarılıdır. “Hayvan Destekli Terapi” sonrasında çocuklarda konsantrasyon ve güven artışı ile rahatlama gözlenmektedir. Bu araştırma ile otistik çocuklar haftada bir gün 12 hafta boyunca “Hayvan Destekli Terapi Timleri” tarafından ziyaret edilerek köpeklerle etkileşim kurması sağlanacaktır. Ziyaret sırasında zorluk dereceleri birbirinden farklı görevleri ve bunların cevaplarını elektronik kalem vasıtasıyla tablet bilgisayar üzerine çizmeleri sağlanarak bu ziyaretlerin çocukların algısal gelişim düzeylerine olan pozitif etkileri çizim tanıma programlarıyla ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Bu süreç her hafta tekrarlanacak ve çalışmanın sonunda bütün haftalardan elde edilen veriler işlenip otizmli çocukların algısal gelişim grafikleri çıkarılarak, ziyaret edilmeyen kontrol grubundaki çocukların verileri ile karşılaştırılacak ve “Hayvan Destekli Terapiler”in etkinliği ortaya koyulacaktır.

Hükümlüler Hayvan Sevgisi ile Rehabilite Ediliyor

Hapishanelerde “Hayvan Destekli Terapi Uygulamaları” ilk kez 1981 yılında ABD’de Pauline Quinn tarafından başlatıldı. Hapishane otoritelerin hükümlülerde gördükleri belirgin pozitif değişimler üzerine 36 eyalet hapishanesinde uygulanır hale geldi. Giderek artan suç oranı hapishanelerdeki yoğunluğu arttırdı ve akıl sağlığı destek sistemlerinin arttırılması zorunluluğu ortaya çıktı. “Utah Devlet Hapishanesi”nde 2008 yılında kadın hükümlülere yönelik gerçekleştirilen pilot projede mental sağlık terapistleri; haftada bir yapılan ziyaretlerde köpeğin çevresinde oturan bayan mahkumların köpekle kurdukları bağ sonrasında sosyal izolasyonlarının ve agresyonlarının azaldığını, terapilere daha açık olduklarını, daha optimist olmaya başladıklarını, kendilerine güvenlerinin arttığını, grup çalışmalarına katılıma daha istekli olduklarını ve diğer çalışmalara oranla bu tarz terapilere daha istekli katılarak terapi boyunca daha ılımlı ve sakin bir tutum sergilediklerini rapor etti.

Türkiye’de İzin Alınamadı

Türkiye’de “Hayvan Destekli Terapiler”in hükümlülere yönelik hizmet vermesine ilişkin ilk adımlar Bursa’da atıldı, ancak “Sosyal Sorumluluk Projesi Kapsamında Bursa E Tipi Kapalı Cezaevinde Hayvan Destekli Terapi Uygulamaları” başlıklı proje “Adalet Bakanlığı”ndan gerekli onayı alamadı.

Çalışma kapsamındaki prosedürler basitleştirilerek “Gemlik Açık Ceza İnfaz Kurumu”nda bu tarz terapilerin yapılabilmesine ilişkin girişimler devam etmekte ayrıca, proje ekibinden Doç. Dr. Türel Özkul, “Tokyo Tarım ve Teknoloji Üniversitesi” akademisyenleri ile birlikte Tokyo şehrindeki hapishanelerde gerçekleştirilen “Hayvan Destekli Terapi Uygulamaları”nı gözlemlemek için Ağustos ayı boyunca Japonya’da bulunacaktır.

Aydınlık Gazetesi - 08.02.2014, Cumartesi

08.02.2014