01.09.2019 / Yücel Sönmez - Küçük Akbabaların Yeni Hayatı

Dünya genelinde uçurumun kenarındalar. Ama Türkiye’de onlar için durum farklı. Burası onların adeta son sığınağı... Avrupa’nın en kalabalık akbaba nüfusunun yaşadığı “Ankara Beypazarı”nda 90 yuva izleniyor ve korunuyor. Yüzde 80’e yakın bir üreme başarısı sağlayan küçük akbabalar bu yıl da Türkiye’den yeni çocuklarla birlikte mutlu ayrılacak.

Onlar, akbaba ailesinin en küçük bireyi... Bir zamanlar Hindistan ve Nepal’de sayıları yüz binlerle ifade ediliyordu. Onları yok olmanın eşiğine ineklerde kullanılan “diklofenak” ve “ketoprofen” içerikli ilaçlar getirdi... Bu ilaçların verildiği hayvanların leşlerini yiyen ne kadar küçük akbaba varsa hepsi zehirlenerek öldü. Sorunu tespit eden ancak makalesinin yayımlanması için iki yıl bekleyen bir bilim insanı da bu yok oluşa ekstra katkı sundu.

Hal böyle olunca sayısı hızla azalan küçük akbabaların nüfusları dünya ölçeğinde 30 bine kadar düştü. Üstelik onları bu duruma getiren sorunların birçoğu halen ortada duruyor.

Türkiye’de ise durum farklı! 1000-2000 çift akbabanın yaşadığı düşünülen ülkemizde nihayet bu türün azalmasının önüne geçilmiş durumda. Tüm Avrupa’da en büyük akbaba nüfusunun yaşadığı “Beypazarı”nda “Doğa Derneği”nin yürüttüğü çalışmalarla nüfusun stabil duruma geçtiğini belirten “Doğa Derneği Bozkır Program Koordinatörü” Itri Levent Erkol, “Beypazarı onlar için tam bir sığınak. Burada mutlular ve ürüyorlar. Ancak onlar için tehlike geçmiş değil. Onlar için en büyük sorunlardan biri mera hayvancılığından kapalı alan hayvancılığına geçilmiş olması. Bu hayvanın besin bulmasını zorlaştırıyor” diyor.

“Doğa Derneği”nde “Yırtıcı Kuşlar Sorumlusu” Şafak Arslan da akbabaları korumak için “Beypazarı” kırsalında çobanlarla birlikte çalıştıklarını belirterek “Çobanlar akbabaları tanıyor ve seviyor. Seviyorlar çünkü kaybolan hayvanlarını onları izleyerek buluyorlar. Bu işbirliği ile önümüzdeki yıllarda daha çok akbaba yuvası keşfetmeyi ve onları daha etkin korumayı hedefliyoruz. Bölgede onların yaşama ihtimali olan çok yer var ve henüz hepsine bakabilmiş değiliz” diyor.

Beypazarı’nın Beyaz Kanatları

Küçük akbaba ülkemizde görülen dört tür akbabanın en küçüğü. Kırmızı listede yer alan yani küresel ölçekte yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan küçük akbabaların dünyadaki nüfusları hızla düşerken ülkemizde hala düzenli olarak çoğalıyor. Kars ve Iğdır’daki “Arpaçay Kanyonu” ile “Aras Vadisi”, “Doğu Anadolu”daki önemli yaşam alanları. “Ankara Beypazarı” ise tüm Avrupa’daki en büyük “küçük akbaba” nüfusuna ev sahipliği yapıyor. Bugünlerde “Beypazarı”nı ziyaret ederseniz göç hazırlığındaki küçük akbabaları gökyüzünde süzülürken izleyebilirsiniz.

Kanat açıklığı 155-180 cm arasında olan küçük akbabaların dünya nüfusunun 21 bin 900 ila 30 bin birey arasında olduğu tahmin ediliyor.

TEMA Vakfı İzmir İçin Fidan Bağışı Bekliyor

“TEMA Vakfı”, İzmir’in “Karabağlar” yangınının ardından yanan alanın ağaçlandırılması için kampanya başlattı. Dileyen herkes “TEMA Vakfı”nın “Türkiye İş Bankası Levent Şubesi (1035) TR18 0006 4000 0011 0351 2730 60 numaralı banka hesabı”na fidan bağışı yaparak kampanyaya destek olabiliyor. Bir fidan bedeli 10 TL.

En Gizemli Kelebek Bulundu

Adı Kuzeyli Nazuğum... “Türkiye’nin görmesi en zor canlısı hangisi” sorusunun doğru yanıtı olacak kadar gizemli bir canlı. Bugüne kadar 1970 yılında bir kez görüldü; o da “Ağrı Dağı”nın 4000 metre yükseğinde. Neyse ki doğa araştırmacıları ve gözlemcileri Süleyman Ekşioğlu ve Emin Yoğurtçuoğlu geçen günlerde “Ağrı Dağı”na düzenledikleri ekspedisyon ile artık bir efsaneye dönüşen türü yeniden bularak görüntülemeyi başardılar. Toplamda 30 km ve 15 saat süren zorlu bir yolculuk yapan ikili, türü yine 3800-4000 metre arasında gördü.

Gökten Leylek Geçer de Yağar da

Kuş göçünün tam ortasındayız. Avrupa’dan yola çıkıp Afrika’ya kışı geçirmek üzere giden leylekler bugünlerde üzerimizden uçuyor. Tek yapmanız gereken arada bir başınızı kaldırıp gökyüzüne bakmak. Daha da şanslıysanız fotoğraftaki gibi leylek yağmuruna da denk gelebilirsiniz. Göç yolundaki leylek sürüsü yağan yağmur nedeniyle yolculuklarına mola vermek zorunda kalarak İstanbul’un Ümraniye ilçesinde çatılara kondu.

Hürriyet Gazetesi - 01.09.2019, Pazar

01.09.2019