Türkiye dünyanın en güneşli ülkelerinden biri. Güneşten su ısıtma konusunda önemli bir yere sahip olsak da elektrik üretiminde çok gerideyiz. Dünyada güneş enerjisi kurulu gücü 136 bin megavat seviyelerine ulaştı. Türkiye’nin kurulu gücü ise 15 MW düzeyindeyken, potansiyel bunun en az bin katı. Çevre bilimci Dr. Uygar Özesmi, Türkiye’nin güneş enerjisi ile imtihanını anlattı.

Geçtiğimiz hafta ajanslara bir fotoğraf düştü. Fotoğraf Türkiye’nin ilk nükleer santral projesi “Akkuyu Nükleer Santrali”nin kurulması planlanan ve yılın 300 günü güneş gören Mersin’de konutların üzerine yerleştirilen ve sıcak su temini sağlayan ve elektrik kullanımını düşüren güneş enerjisi sistemlerini gösteriyordu. Mersin Türkiye’nin en çok güneş alan illerinden biri. Dünyada güneş enerjisinden en çok faydalanılan bölge ise “Ekvator Bölgesi” olarak biliniyor. “Türkiye İstatistik Kurumu”nun 2013 Eylül ayında yaptığı verilere göre 566 bin 139 konutun bulunduğu kentte, 900 TL ile 1700 TL arasında fiyatlara taktırılan sistemleri kullanan konutlar, günde yaklaşık 13.2 kilowatt tasarruf sağlıyor. Peki Türkiye’de durum ne? Ülkemiz enerji konusunda yüzünü ne kadar güneşe döndü? “Tema Vakfı” ve “Greenpeace Akdeniz” eski Genel Direktörü, çevre bilimci Dr. Uygar Özesmi Türkiye’nin geleceği güneş enerjisisini anlattı...

Dünya Güneş Enerjisini Keşfetti

“İdrakinde olmadığımız hayata dair en önemli bilgi yaşam enerjisinin dolayısıyla varlığımızın kaynağı ve tek nedeni güneş enerjisi. Bitkiler fotosentezle aldığı güneş enerjisini havadan karbondioksit ve topraktan su ile birleştiriyor ve çiçek açıyor, meyve veriyor, sebze ve tahıl oluyor. Attığımız her adım, aldığımız her nefes güneşin enerjisi ile besleniyor. Sadece canlılar değil, su döngüsü ve rüzgar da güneş enerjisi ile var oluyor. İklim düşmanı fosil yakıtlar bile insanın var olmadığı zamanlarda doğanın, toprağın altına depoladığı bitki ve su yosunu kalıntıları; yani güneş enerjisi. Bütün bunlar en temel ekoloji bilgisi olsa da ne bunun farkındayız, ne de yaşamın kaynağı, sonsuz güneş enerjisini yeterince kullanıyoruz. Parmakla sayılır birkaç ülke kayda değer bir kullanıma sahip.”

Türkiye Potansiyelini Kullanamıyor

“Uluslararası Enerji Ajansı Fotovoltaik Güç Sistemleri Programı (IEA PVPS) tarafından hazırlanan bir çalışmada, dünyadaki toplam elektrik arzında güneş enerjisinin payının 2013 yılında yüzde 0.85’e yükseldiği bildirilirken, bu oranın 2014 yılında ise yüzde 1’e yükseleceği öngörülüyor. Çalışmaya göre 2013’te elektrik ihtiyacının yüzde 1’inden fazlasını güneş enerjisinden sağlayan ülkelerin sayısı 15. Hızlı ilerlemelerine rağmen ABD ve Çin henüz bu yüzde 1 düzeyine ulaşmadı. Güneş elektriğinin, toplam elektrik üretimindeki payının yüzde 7.8’e ulaştığı İtalya bu alanda dünya liderliğini alırken, İtalya’yı yüzde 6.2 ile Almanya, yüzde 5.8 ile de Yunanistan takip ediyor. Avrupa ortalaması ise yüzde 3 düzeyinde bulunuyor. Kuruluşun verilerine göre 2013 yılında dünyadaki güneş elektriği kurulu gücü 36.9 GW artarak 134 GW seviyesine yükselmiş durumda. 2012’de dünya güneş enerjisi pazarında yüzde 59’luk paya sahip Avrupa ülkelerinin bu payı, 2013 yılında yüzde 28’e gerilerken, Asya-Pasifik bölgesinin payı ise yüzde 59’a yükselmiş durumda. Çalışmaya göre geçen yıl sadece 6 MW’lık kurulu güç artışı sağlanan Türkiye’nin, güneş elektriğindeki kurulu gücü 15 MW gibi hala görünmez bir rakam.”

2050’de Elektriğimiz Güneşten

Özesmi Türkiye’nin, güneşten enerji üretmek için çok şanslı bir konumda olduğunu belirtiyor. “Ulusal Fotovoltaik Teknoloji Platformu’nun ‘Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’ verilerine göre vardığı sonuç, bugünkü teknoloji ile en uygun yerlere fotovoltaik sistemler kurulursa yılda 638-718 milyon megavat/ saat elektrik üretilebileceği. Bu miktar ise, enerji tüketimi aynı hızla artsa bile, Türkiye’nin 2050 yılı için öngörülen bütün elektrik enerjisi talebini karşılayabilecek düzeyde” diyor.

1 Milyon Varil Petrol Tasarruf

Türkiye’de güneşten elektrik üretmek konusunda çok gerilerde kalınmasına rağmen, güneş enerjisi ile su ısıtmada daha ileride olduğunu vurgulayan Özesmi, “Güneşten sıcak su üretmede yerli girişimciler, uygun fiyatlar sunarak büyük aşama kaydettiler. Türkiye’de su ısıtma panelleri 1 milyon ton petrolden daha fazla enerji üretiyor, istenirse bu rakam 2018 yılına kadar 6 katına çıkartılabilir. Ülke ekonomisine 3 milyar dolar katkı sağlar.”

Cari Açığı Kapatabilir

Özesmi güneş enerjisinin cari açığın kapatılmasının yanısıra iç ekonomiyi de canlandırdığını belirtiyor. “Güneş enerjisi yatırımları fosil yakıtlara oranla 3 kat daha fazla istihdam yaratıyor. 2013 yılında dünyada yenilenebilir enerji alanında çalışanların sayısı 6.5 milyona yükseldi. En fazla istihdam 2.27 milyon ile güneş elektriği firmaları tarafından sağlanıyor. Çin’de 2.6 milyon kişi bu alanda çalışıyor. Ekonomik canlanma ve işsizliğe çözüm yenilenebilir enerji sektörü” diyor.

Güneşe Dönme Vakti Geldi

Özesmi ekonomiden daha önemlisi yaşam, gelecek olduğunu vurguluyor. “Türkiye iklim değişikliği açısından son kuraklıklarda da gördüğümüz gibi risk bölgesinde. Bu risk depremden daha fazla ve etkisi de çok daha fazla. Güneş enerjisi kullanımının artması karbon salımlarının düşmesi, iklim değişikliğinin azalması demek. Bugünün fosil yakıtlara bağımlı enerji üretim politikalarıyla sonumuzu hazırlıyoruz. Güneşe dönmenin vakti geldi de geçiyor.”

Ev Ekonomisine Büyük Katkı

Türkiye’de güneşlenme süresinin, kışın 5 saat, sonbaharda 7 saat ve yazın 11 saat. Evinizin çatısına 10 kW’lık güneş enerjisi elektrik üretimi tesisi kurduğunuzu varsayalım. Tesisin bir gün içinde 10 saat güneş ışığı aldığını düşünürsek, bir günde tesiste 10x10 kW= 100 kWh elektrik enerjisi üretilecektir. Günlük tüketimin de 10 kW olduğunu varsayarsak, üretilen elektrik enerjisinden şebekeye aktarılacak olan miktar 90 kW olacaktır.

Gazete Vatan - 02.08.2014, Cumartesi (Burak Kara)